รูปหล่อพระเจ้าตนหลวง เนื้อทองคำ วัดศรีโคมคำ จ.พะเยา ปีพ.ศ.2535 

พระรุ่นนี้สร้างก่อนที่สมเด็จพระเทพฯ ท่านจะเสด็จมาประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์สร้างหอวัฒนธรรมนิทัศน์ฯ เพื่อมอบให้กับผู้ที่เข้าเฝ้าถวายเงินร่วมสร้างหอวัฒนธรรมนิทัศน์ฯ เป็นรุ่นที่จัดพิธีปลุกเสกขึ้นเป็นครั้งยิ่งใหญ่ในรอบ 500 ปีของวัด เป็นรุ่นที่มีการแกะพิมพ์ได้สวยมาก  ปัจจุบันเริ่มหาได้ยากแล้วเหมือนกัน เนื่องจากมีจำนวนการสร้างที่ไม่มากและมีการแกะแบบพระที่สวยงามมากครับ เพราะทางสำนักราชวังได้กำหนดจำนวนในการสร้างเอาไว้และพระรุ่นนี้มียังประสบการณ์มากมายน่าสะสมน่ามีไว้ใช้บูชามากๆครับ

ประวัติของพระเจ้าตนหลวง
“ ตำนานการสร้างพระเจ้าตนหลวง “ กล่าวไว้ว่าเมื่อสมัยครั้งพุทธกาล พระพุทธเจ้าเสด็จถึงเมืองภูกามยาว พร้อมพระอานนท์ ประทับ ณ ดอยลูกหนึ่งตั้งอยู่ข้างหนองเอี้ยง ไปทางทิศเหนือ (ปัจจุบันคือ บริเวณวัดจอมทอง) ในหมู่บ้านนั้น มีนายช่างทองมีอาชีพทำทองรูปพรรณ ได้จัดอาหารบิณฑบาตถวายพระพุทธองค์ แต่มิได้ถวายน้ำฉัน พระพุทธองค์จึงให้พระอานนท์ ถือบาตรไปตักน้ำที่หนองเอี้ยง ขณะนั้นมีพญานาคตนหนึ่งอาศัยอยู่ในหนองนั้น เมื่อเห็นพระอานนท์ถือบาตรจะตักน้ำ พญานาคก็ไม่ให้ ได้พ่นควันขึ้นที่หงอน แผ่พังพานเป็นประดุจหมอกควัน ปกคลุมหนอง จนมองไม่เห็นน้ำ พระอานนท์จึงไป กราบบังคมทูลพระพุทธเจ้า พระพุทธองค์จึงเสด็จไปประทับยืนข้างหนองน้ำ พญานาคทำทีจะพ่นควันแผ่พังพอน แต่ก็เห็นพระวรกายของพระพุทธเจ้าเต็มไปด้วยฉัพพรรณรังสี จึงทูลถามพระพุทธองค์ พระพุทธองค์ ได้แนะนำตัวและแสดงอภินิหารเนรมิต พระวรกายให้ใหญ่เท่ากับพระพุทธเจ้ากะสุสันธะ พญานาคเห็นดังนั้น จึงเกิดความเลื่อมใสและรับปากว่าจะสร้างพระพุทธรูป ให้ใหญ่เท่าพระพุทธเจ้ากะสุสันธะในหนองนั้น เมื่อพระพุทธเจ้า เสด็จดับขันธ์ปรินิพพานได้ประมาณ ๒,๐๐๐ ปี พญานาคระลึกถึงพระพุทธดำรัส จึงนำเอาทองคำจำนวนสี่แสนห้าร้อยจากนาคพิภพมาไว้ แล้วเนรมิตเพศเป็นบุรุษ นุ่งขาวห่มขาว ไปหาสองผัวเมีย ซึ่งตั้งบ้านเรือนอยู่ใกล้หนองเอี้ยง และแจ้งความประสงค์ที่จะนำทองคำมาสร้างพระพุทธรูปให้สองตา ยาย เมื่อมอบทองคำให้แล้วก็กลับไปสู่นาคพิภพ สองผัวเมียได้นำทองคำมาถมสระหนองอยู่นานถึง ๒ ปี ๗ เดือนจึงเต็ม และลงมือปั้นอิฐก่อพระพุทธ รูปพระเจ้าตนหลวง โดยเริ่มเมื่อ พ.ศ. ๒๐๓๔ สร้างนานเกือบ ๓๓ ปี จึงเสร็จเรียบร้อย เมื่อ พ.ศ. ๒๐๖๗ ในสมัยพระเมืองตู้เจ้าเมืองพะเยา และได้พระราชทานนามว่า พระเจ้าตนหลวงทุ่งเอี้ยงเมืองพะเยา พระเจ้าตนหลวง เป็นพระประธานอยู่ในวิหาร วัดศรีโคมคำ จังหวัดพะเยาสร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2034 ตรงกับรัชสมัยของพญายอดเชียงราย กษัตริย์ล้านนาแห่งราชวงศ์มังราย และสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 แห่งราชวงศ์สุพรรณภูมิ พระมหากษัตริย์ของกรุงศรีอยุธยา พระเจ้าตนหลวงเป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปิดทอง ปางมารวิชัย ศิลปะสกุลช่างเชียงแสน เป็นพระพุทธรูปที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในดินแดนล้านนา พระเจ้าตนหลวงเป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองพะเยา เดิมชื่อ พระเจ้าตนหลวงทุ่งเอี้ยงเมืองพะเยา เนื่องจากสร้างขึ้นบริเวณริมหนองเอี้ยง ต่อมาในปีพ.ศ. 2482 กรมประมงได้มีการก่อสร้างประตูกั้นน้ำ ทำให้แม่น้ำอิงและลำห้วยต่าง ๆ เอ่อล้นท่วมหนองเอี้ยงเป็นบริเวณกว้าง จนเกิดเป็นบึงขนาดใหญ่ ซึ่งภายหลังเรียกว่ากว๊านพะเยา ทำให้พระเจ้าตนหลวงประดิษฐานอยู่ริมกว๊านพะเยามาจนถึงทุกวันนี้ จังหวัดพะเยาจัดงานนมัสการพระเจ้าตนหลวงขึ้นทุกปี ในเดือนหก หรือเดือนพฤษภาคม ช่วงสัปดาห์วิสาขบูชา เรียกว่าเทศกาลแปดเป็ง นอกจากทางวัดศรีโคมคำจะมีงานนมัสการพระเจ้าตนหลวงในช่วงดังกล่าวแล้ว วัดติโลกอาราม ซึ่งเป็นวัดที่จมอยู่ใต้กว๊านพะเยา ยังมีพิธีเวียนเทียนกลางน้ำในช่วงวันวิสาขบูชา ถือเป็นงานเทศกาลที่จัดขึ้นใกล้กัน นักท่องเที่ยวสามารถชมความงามของวัดศรีโคมคำ พระเจ้าตนหลวง กว๊านพะเยาและพิธีเวียนเทียนกลางน้ำของวัดติโลกอารามได้ในช่วงเวลาเดียวกัน