เหรียญ12มหาชัยครูบาสมนั้นถือว่าเป็นเหรียญที่ทำรูปแบบได้เข้มขลังนัก เนื่องจากครูบาสมท่านนำเอายันต์12มหาชัยมาปั๊มลงในเหรียญ ซึ้งเหรียญรุ่นนี้สร้างปี 2525 และเป็นเหรียญรุ่นแรกของท่านด้วย โดยรูปแบบเหรียญได้ทำขึ้นมา2ลักษณะคือ เหรียญกลม12มหาชัย ,เหรียญแฉกชัยมงคล

เหรียญ12มหาชัยนั้นมีอยู่เนื้อคือ อาปาก้า (ภาพแรก),ทองแดง

เหรียญแฉกชัยมงคลนั้นมีอยู่เนื้อเดียวนั้นคือ ทองแดง

ถึงแม้เหรียญท่านยังไม่เป็นที่นิยมเหมือนครูบาดอนตัน ครูบาไผ่ แต่เมื่อท่านได้เห็นเหรียญของท่านแล้ว บอกได้คำเดียวว่า จะวางไม่ลง

 และเมื่อไปเจอเหรียญ12มหาชัยที่ไม่มีหูเหรียญนั้น ซึ่งเหรียญรุ่นนี้เรียกว่า รุ่นหมดหวง ซึ่งถูกสร้างขึ้นก่อนที่หลวงพ่อสมท่านจะมรณะภาพไม่กี่ปีครับ

ซึ้งจะมีลักษณะเหมือนเหรียญ12มหาชัยรุ่นแรก ข้อแตกต่างดูที่หูเหรียญครับ

 ภาพที่สองคือตัวตัดขอบเหรียญเนื้ออาปาก้าดูเอาไว้เป็นวิทยาทานครับ

เมื่อพูดถึงหลวงพ่อสมแล้ว ต้องนึกถึงวัตถุมงคล3สิ่งนี้ เหรียญยอดมหาไชย(12มหาไชย) ตะกรุด พระเนื้อว่าน 3อย่างนี้ถือว่าใช้แทนได้หมด  ช่วงนี้ตะกรุดครูบาสมค่อนข้างจะหายาก ทางร้านตามหาในพื้นที่ไม่ค่อยจะเจอ มีแต่คนเก็บ จึงต้องหาวัตถุมงคลครูบาสมอย่างอื่นมาให้บูชาแทนตะกรุด นั้นก็คือพระเนื้อว่าน กับเหรียญยอดมหาไชย

เหรียญครูบาสมรุ่นแรกจัดสร้างเมื่อปี2525 คราวครูบาสมอายุท่านมีอายุครบ62ปี โดยมีการจัดสร้างเหรียญรุ่นแรกขึ้นด้วยกัน2แบบคือ เหรียญยอดมหาชัยหรือ12มหาชัย ลักษณะเป็นเหรียญกลมใหญ่มีทั้งเนื้ออาปาก้าและเนื้อทองแดง ส่วนอีกเหรียญหนึ่งชื่อว่าเหรียญชัยมงคล ลักษณะเป็นเหรียญแฉกจะเล็กกว่าเหรียญยอดมหาชัยครึ่งหนึ่ง เหรียญชัยมงคลมีเฉพาะเนื้อทองแดงเท่านั้น เหรียญยอดมหาชัยหรือ12มหาชัยนั้นเป็นเหรียญที่แกะยันต์ได้ละเอียดมาก ครูบาสมท่านตรวจดูอักขระว่าถูกต้องหรือไม่ จนมีการแก้อักขระอยู่ถึงครั้งสองครั้ง จนแน่ใจว่าอักขระถูกต้องจึงปั้มเหรียญออกมา เหรียญยอดมหาชัยหรือ12มหาชัยถือว่าเป็นเหรียญที่มีประสบการณ์มากกว่าเหรียญรุ่นอื่นๆของครูบาสม เหรียญนี้ถือว่าสภาพสวยมากๆจมูกโด่ง ขอบเต็มครับ  เหรียญยอดมหาไชยครูบาสมนั้นถือว่าเป็นเหรียญรุ่นแรก จัดสร้างเมื่อปี2525 มีด้วยกัน2เนื้อ คือเนื้ออาปาก้า กับเนื้อทองแดง เท่าที่สังเกตการหมุนเวียนของเหรียญรุ่นนี้เนื้ออาปาก้าจัดสร้างไม่น่าเกิน1000เหรียญ เนื้อทองแดงไม่เกิน3000เหรียญ  โดยลักษณะของเหรียญจะออกแบบได้สวยงามมากๆ ทั้งด้านหน้าและด้านหลังของเหรียญการแกะยันต์ได้ละเอียดมากๆ และยันต์ค่อนข้างเยอะ ทำให้เหรียญจึงมีขนาดใหญ่กว่าเหรียญทั่วๆไป จะมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3.5ซม. ช่วงที่มีการแกะบล๊อคครูบาสมท่านละเอียดมาก เมื่อช่างนำบล๊อคที่แกะมาให้ดู ท่านพิจารณาทุกตัวอักขระ จนมีบางคำที่แกะผิด ต้องให้ช่างไปแก้บล๊อคจนอักขระทุกตัวถูกต้องจึงนำไปปั๊มเป็นเหรียญของท่าน ยันต์ด้านหลังจะมียันต์12มหาไชย ที่ท่านนำไปลงตะกรุด12มหาไชยะสงครามหลวง ถ้าหาตะกรุดไม่ได้ก็ใช้เหรียญรุ่นแรกของท่านได้  

   เหรียญยอดมหาไชยครูบาสมรุ่นแรกนี้ ลักษณะของเหรียญจะไปคล้ายเหรียญหมดห่วงอีกรุ่นหนึ่งของท่าน โดยเหรียญหมดห่วง หูเหรียญจะไม่มี ใบหน้าครูบาสมจะใหญ่และแก่กว่ากว่าเหรียญยอดมหาไชยรุ่นแรก ที่ใบหน้าจะเล็กและหนุ่มกว่า ส่วนลักษณะของยันต์จะเหมือนกันทุกประการ ดังนั้นเวลาเช่าหาพิจารณาให้ดีๆเพราะราคาจะต่างกัน

   เหรียญยอดมหาไชยครูบาสมรุ่นแรกนั้น เนื้ออาปาก้าจะเล่นง่ายสุดเพราะยังไม่มีของเก๊ แต่ให้ระวังเหรียญทองแดงนำไปชุบนิเกิล ทำให้มองเหมือนเนื้ออาปาก้า แต่ว่ามีหลักพิจารณาตรงบนเหรียญ(ทางร้านจะสอนให้คนที่เช่าไปเท่านั้น) สามารถรู้ได้ทันทีว่าเนื้ออาปาก้าหรือทองแดงชุบนิเกิลมา ส่วนเนื้อทองแดงของเหรียญยอดมหาไชยนั้น ใครที่งบน้อย อยากได้ให้มาคุยกับทางร้านได้ครับ เพราะมีรายละเอียดบางอย่างต้องให้ความรู้สักนิดหนึ่งครับ

  เหรียญยอดมหาชัยหรือ12มหาชัยเหรียญนี้สภาพสวย เป็นเหรียญที่แกะบล๊อคได้ละเอียด เป็นวัถุตมงคลของครูบาสมที่ต้องมีหรือใช้แทนพระเนื้อว่านหรือตะกรุดก็ได้ เหรียญยอดมหาชัยนี้พุทธคุณใช้แคล้วคลาด ข่ามคง กันผีสางนางไม้ เป็นเมตตา ทำน้ำมนต์ กันคุณไสยฯ ถือว่าพุทธคุณครบทุกด้านมีเหรียญเดียวจบเลย เหรียญนี้ตัวหนังสือคมชัด ขอบเต็ม สวยวิ้ง สภาพเดิมๆ ถือว่าเก็บรักษาได้ดีมากๆ ปลายจมูกโดนนิดเดียวเท่านั้นครับ

     ประวัติครูบาสม เดิมนั้นท่านชื่อ อินสม บุญสุยะ บิดาชื่อ พ่อเฒ่าจันทร์ บุญสุยะ มารดาชื่อ แม่นายบัวคำ บุญสุยะ เกิดเมื่อวันที่ 14 ตุลาคม 2463 ที่บ้านนาเหลืองใน เวียงสา น่าน บรรพชาเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2481 ที่วัดนาเหลืองใน อุปสมบท เมื่อวันที่ 9 พฤษภา 2483 ที่วัดดอนไชยพระบาท เวียงสา น่าน วิทยาฐานะ ปี 2479 สำเร็จการศึกษาประถมปีที่4 จากโรงเรียนนาเหลือง ปี 2483 สอบได้นักธรรมชั้นตรี ปี 2483 สอบได้นักธรรมชั้นโท ปี 2486 สอบได้นักธรรมชั้นตรี นอกจากนั้นท่านไปเรียนกรรมฐานกับครูบาอินต๊ะ วัดแสงดาว นอกจากนั้นได้ศึกษาฝ่ายวิปัสสนาธุระตามครองกรรมฐานของหลวงปู่ครูสีชิไชยยา อดีตเจ้าอาวาสวัดเมืองรามและครูบาณาณสี วัดดอนชัยพระบาท ซึ้งเป็นกรรมฐานล้านนาสายครูบามหาป่าสูงเม่น ในปี 2487 หลวงปู่ครูบาอินสม ท่านออกธุดงค์กับพระสหธรรมมิกชื่อว่า พระบุญศรีกา โดยตั้งใจว่าจะไปธุดงค์ที่ประเทศพม่า แต่ด้วยเหตุการณ์ความไม่สงบในพม่าจึงไม่สามารถธุดงค์ไปได้ จึงเปลี่ยนเส้นทางไปภาคอีสานและปฏิบัติธรรมที่พระธาตุพนมจนใกล้เข้าพรรรษาจึงธุดงค์กลับมาจำพรรรษาที่วัดนาเหลือง รวมเวลาที่ออกธุดงค์ครั้งนั้น 8 เดือน ท่านเคยศึกษาร่ำเรียนและฝากตัวเป็นศิษย์กับครูบาอาจารย์ต่างๆดังนี้

1. พระมหาสิทธิ์ วัดช้างค้ำ จ.น่าน พระอุปัชฌาย์

2. พระครูปัญญาสาราธิคุณ ,ครูบาเฒ่า วัดศรีกลางเวียง อ.เวียงสา น่าน

3. ครูบาอินต๊ะ ปู่เผือก วัดแสงดาว

4. ครูบาจันทร์ วัดม่วงใหม่

5. ครูบาอินต๊ะยศ วัดสะหลีบุญเรือง น่าน

6. หลวงพ่อทบ วัดชนแดน เพชรบูรณ์

7.ครูบาอินหวัน วัดป่าแลวม่อน

8. พ่อครูมหาข๋ะหนาน ขันทะ มะนิลทิพย์ บ้านนาเหลือง

9. พ่อครูมหาข๋ะหนาน บุญสาร บ้านเมืองราม

10. พ่อครูมหาข๋ะหนาน บุญแฝง สามแยกเพชรบูรณ์

วัตถุมงคลของท่าน ครูบาสมท่านสร้างวัตถุมงคลไว้สำหรับแจกและให้บูชาโดยมีมากหลายรุ่นหลายอย่าง เช่น เหรียญ 12มหาชัย ,เหรียญชัยมงคล,เหรียญดอกไม้เมืองสววรค์ ,เหรียญฝนแสนห่า,พระเนื้อว่าน-เนื้อดิน, ตะกรุดโทน ตะกรุดเก้ากุ่ม ,ผ้ายันต์ ,รูปหล่อ ,พระบูชา เป็นต้น

แล้วครูบาสมนั้นท่านเป็นเกจิที่เก่งท่านหนึ่งของน่านในยุค2520กว่าๆ หลายครั้งที่ร้านได้ยินจากปากพรรคพวกหรือลูกศิษย์ของท่านที่เคยอยู่กับครูบาสม พูดถึงประสบการณ์ต่างๆนาๆเช่น ครูบาสมลองวิชาหุงสีผึ้งผีหุงโดยท่านกับลูกศิษย์อีกหนึ่งคน ได้ไปทำพิธีหุงสีผึ้งทางสามแพร่ง โดยขณะที่ท่านบริกรรมคาถาเพื่อเรียกผีมาหุงสีผึ้งให้นั้น เมื่อท่านบริกรรมคาถาก็มีผีทางสามแพร่งวิ่งมาแล้วหายตรงที่หุงสีผึ้ง โดยลูกศิษย์ท่านเห็นดังนั้นจะลุกวิ่งเพราะความกลัว ครูบาสมท่านจึงเอามือกดขาให้นั่งลงแล้วบอกว่าจะเอาสีผึ้งมั้ย ลูกศิษย์ท่านถึงนั่งลง เมื่อท่านทำพิธีให้ผีหุงสีผึ้งให้นั้น เมื่อเสร็จท่านได้ให้สีผึ้งลูกศิษย์คนที่ไปด้วยนิดหน่่อย ที่เหลือท่านเห็นว่าสำเร็จวิชาแล้วจึงเอาสีผึ้งที่เหลือลอยน้ำไม่ได้ให้ใครเพราะท่านไม่ต้องการให้คนเอาไปใช้ในทางที่ผิด ท่านเรียนเพื่อให้รู้วิชาเท่านั้น การหุงสีผึ้งของท่านนั้นหุงในเปลือกไข่ โดยใช้ก้อนหินทำฐาน เอาสีผึ้งใส่เปลือกไข่แล้วเรียกผีมาหุงให้ ทำพีธีบนทางสามแพร่ง

ครูบาสมไล่ผีขว้างบ้าน อันนี้เนื่องจากชาวบ้านสมัยก่อนมีเรื่องทะเลาะกัน จึงใช้วิชาจ้างผีขว้างบ้าน วิชานี้มีอยู่จริง จากที่ทางร้านสอบถามอาจารย์ เป็นวิชาสายต่ำ โดยว่าจ้างให้ผีไปก่อความรำคาญ โดยไปขว้างบ้านศัตรูไม่ให้อยู่เป็นสุข โดนกลางคืนเหมือนมีคนเอาก้อนหินมาขว้างหลังคาบ้านฝาบ้านแต่ไม่มีก้อนหินตกหรือหล่นเลย ทำให้เวลานอนอยู่ไม่เป็นสุข เจ้าของบ้านจึงไปปรึกษาครูบาสม ครูบาสมท่านได้เสกวัวธนูให้ไปเฝ้าบ้าน แต่เอาไปใช้ไม่ได้ผลเพราะ เวลาได้ยินขว้างฝาบ้านทางนี้ วัวธนูก็วิ่งไปทางที่มีเสียง แป๊บเดียวก็ได้ยินเสียงขว้างบ้านอีกที่ วัวธนูก็วิ่งตามไปก็หายไปอีก ดังนั้นครูบาสมท่านจึงได้ทำตะกรุดขึ้นมาดอกแล้วเอาเหน็บหลังคาบ้าน นับแต่นั้นไม่ได้ยินเสียงว่ามาขว้างบ้านอีกเลย น่าจะเป็นตะกรุดมหากำบังจึงทำให้ผีมองไม่เห็นบ้าน

ครูบาสมท่านมีดีอีกอย่างคือ ตะกรุดหนังควายหลูบครั่ง จากที่ได้ยินมาท่านได้สร้างไว้สมัยท่านยังหนุ่มๆ แล้วจนท.ตำรวจได้จับพวกค้ายาเสพติด เกิดการยิงกันขึ้น แต่ผู้ค้ายามีอยู่คนหนึ่งที่ยิงแล้วไม่เป็นอะไร คราวหลังจับได้ ค้นในตัวตรงเอว เอาตะกรุดมัดขอบกางเกงไว้ เป็นตะกรุดหนังควายหลูบครั่งของครูบาสม

ครูบาสมท่านเรียนวิชากุมภัณฑ์ ช่วงที่ท่านเรียนวิชาต่างๆหนึ่งในนั้นมีวิชาสายกุมภัณฑ์ ที่ท่านสำเร็จวิชานี้แล้วสุดท้ายต้องหาคนเอาวิชานี้ออกจากตัวท่าน เนื่องจากว่าวิชานี้เมื่อเรียนไปตัวกุมภัณฑ์จะเข้ามาอาศัยในตัวเรา ดังที่ปรากฏตัวกับครูบาสม โดยวันหนึ่งท่านได้จำวัดในกุฎิของท่าน พอดีมีญาติโยมมาหาท่านที่วัด ตัวกุมภัณฑ์แปลงกายมาเป็นตัวครูบาสมท่าน มาพูดคุยกับญาติโยมที่มาหาแทนตัวท่าน โดยตัวท่านไม่รู้เรื่อง พอวันหลังชาวบ้านที่มาหาวันนั้นได้ทักถามครูบาสม แล้วพูดว่าวันนั้นก็มาหาครูบาสม นั่งคุยกันนานสองนาน เมื่อครูบาสมได้ยินดังนั้น ท่านรู้ตัวเลยว่าวิชากุมภัณฑ์มาครอบตัวท่านแล้ว สามารถแปลงกายเป็นท่านได้ ท่านจึงได้หาหมอฆราวาสมาถอดเอาวิชานี้ออกจากตัวท่านให้