พระผงข้าวเย็นครูบาเจ้าอินสม สุมโน วัดทุ่งน้อย อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ เป็นตำนานที่เล่าขานกันปากต่อปากถึงเรื่องความข่ามคง แต่จะมีซักกี่คนที่ทราบถึงเนื้อแท้ของข้าวเย็น พระชุดข้าวเย็นยุคต้นจะมีรูปลักษณ์ที่ไม่แน่นอนแล้วแต่ผู้สร้างจะจัดหาพิมพ์ได้ส่วนใหญ่จะเป็นพิมพ์ชาวบ้านแกะกันเองหรือไม่ก็ใช้พิมพ์พระสกุลลำพูนถอดเป็นแม่พิมพ์ขึ้นมา แต่สิ่งที่ขาดไม่ได้คือข้าวเย็นที่มนต์(เสก)โดยท่านครูบาเจ้าอินสม สุมโน พูดถึงข้าวเย็นที่ท่านมนต์นั้นบังเกิดกับหลายกลุ่มคนที่ยังต้องการพิสูจน์เรื่องเหนือธรรมชาตินี้ เมื่อครั้งที่วัดยังเป็นมากกว่าวัด คือเป็นทั้งโรงเรียนและที่จัดกิจกรรมต่างๆของคนในหมู่บ้านชุมชน เป็นที่พึ่งพาอาศัยของสัตว์น้อยใหญ่ อยู่มาวันหนึ่งมีสุนัขที่ได้อาศัยวัดและข้าววัดคอยประทังชีวิต ได้เกิดคุ้มคลั่งไปกัดคนกลุ่มหนึ่งที่มาทำกิจกรรมในบริเวณวัด สร้างความโกรธเป็นอย่างมากแก่คนกลุ่มนั้นถึงขั้นอาฆาตจะเอาให้ตายกันเลยทีเดียว จึงเตรียมปืนเพื่อมาเล่นงานสุนัขตัวนั้น เรื่องนี้ทราบถึงท่านครูบา ท่านจึงเรียกคนกลุ่มนั้นไปพบและพูดว่า "คิงเขาจะเอาแต้ก่ะบ่ะ" เมื่อคนกลุ่มนั้นยังยืนยันที่จะเล่นงานสุนัขตัวนั้นให้ได้ ท่านครูบาจึงได้มนต์ข้าวเหนียวที่ท่านฉันเหลือให้สุนัขตัวนั้นกิน แล้วบอกกับคนกลุ่มนั้นว่า"เอาเลยคิงเขาไค่ยะหยังก่ต๋ามใจ๋" คนกลุ่มนั้นจึงได้ใช้ปืนที่เตรียมมายิงใส่สุนัขตัวนั้นแต่ต้องแปลกใจแทนที่จะเห็นสุนัขนอนตายสมใจพวกเขา แชะๆๆ ยิงกี่ทีก็ไม่ได้ยินเสียงระเบิดของดินปืน พวกเขาหันปืนขึ้นฟ้าแล้วเหนี่ยวไกดู ปัง เสียงปืนดังขึ้น พวกเขาหันกระบอกปืนไล่ยิงสุนัขตัวนั้นอีกครั้ง แชะๆๆ คือเสียงที่ได้ยิน จนในที่สุดก็เลิกล้มความตั้งใจที่จะฆ่าสุนัขตัวนั้น อีกหนึ่งในประสบการณ์ข้าวเย็น ที่ท่านผู้มีพระคุณได้กรุณาถ่ายทอดให้ผู้เขียนฟัง 
ข้อความนี้เป็นข้อความที่เรียบเรียง โดยข้าพเจ้า หนุ่ม สวนดอก ( ร้านบารมีสุมโนพระเครื่อง)