ก่อนอื่นขออธิบายผ้ายันต์หรือเสื้อยันต์เขียนมือก่อนว่า บางคนไม่เข้าใจคิดว่าเสื้อยันต์หรือผ้ายันต์เขียนมือนั้น ถ้ามียันต์ธงชัยหรือยันต์อิติปิโสเกราะเพชรอยู่ ต้องคิดว่าเป็นของครูบาดอนตันแน่นอน ความจริงแล้วท่านคิดผิดครับ เพราะผ้ายันต์หรือเสื้อยันต์ของท่านที่ผมอธิบายไปนั้นผมบอกไว้เพียงแค่ยันต์หลักๆของท่าน ความจริงแล้วต้องพิจารณายันต์อื่นๆที่อยู่ในผ้ายันต์หรือเสื้อยันต์ประกอบอีกเช่น, ความเก่า,เนื้อผ้า,รูปแบบเสื้อยันต์ที่ตัด,การวางสเกล, ที่มาต้องได้ในพื้นที่เท่านั้น ,การลงยันต์บางอย่างต้องสังเกตดีๆว่ายันต์เหมือนกันแต่เขียนออกมาแต่ละครูบาไม่เหมือนกันนะครับฯลฯ ถ้าเป็นของครูบาดอนตันแล้วองค์ประกอบที่ผมตั้งไว้นั้นมันจะเข้าองค์ประกอบทุกอย่าง ถ้าไม่ใช่ของครูบาดอนตันแล้วองค์ประกอบบางอย่างมักขาดหายไปยกตัวอย่างที่เจอมาเช่น ยันต์ที่ลงนั้นใช่อิติปิโสเกราะเพชรหรือยันต์ธงชัยก็จริงแต่เนื้อผ้ายังใหม่ๆอยู่ อันนี้แสดงว่ามีตำราท่านหรือไปคัดลอกมาแต่เขียนขึ้นมาใหม่ หรือยันต์ที่ลงเป็นยันต์อิติปิโสเกราะเพชรหรือยันต์ธงชัยจริง เนื้อผ้าเป็นผ้าฝ้ายสมัยเก่าและผ่านกาลเวลามานานแต่ยันต์อื่นๆที่ลงนอกจากยันต์หลักสองอย่างที่ผมบอกไว้ ยันต์อื่นๆที่มาประกอบไม่คุ้นเคยเลยและส่วนใหญ่อยู่นอกพื้นที่ อย่างนี้ผมก็ไม่เช่าไว้เหมือนกัน หรือบางกรณีที่ไม่มียันต์อิติปิโสเกราะเพชรหรือยันต์ธงชัยแต่มียันต์อื่นๆหลายอย่างแทนซึ้งเป็นยันต์ที่เราคุ้นเคย,ความเก่าของเสื้อหรือที่มาในท้องที่ อันนี้ก็มักเป็นของแท้ของท่านอยู่เสมอ อย่างตัวอย่างเล็กๆน้อยที่ผมอธิบายมานี้เพื่อให้ทุกคนเข้าใจเพราะกว่าผมจะจับทางได้ พอจะมีความรู้เล็กๆน้อยๆมาบอกมาเล่าได้ก็ใช้เวลาหลายปี เช่าผิดเช่าถูกมาก็เยอะ ของเก๊ก็เยอะ ตราบใดท่านที่ท่านยังจำประวัติครูบาดอนตันไม่ได้เลย ยังจำวัตถุมงคลของครูบาท่านว่ามีกี่รุ่น สร้างปีไหน จำนวนเท่าไหร่ ตำหนิเก๊แท้ดูยังงั้ย ท่านก็อย่างคิดไปหาเช่าเองโดยไม่มีความรู้เลยอันนี้ขอฝากไว้  สมัยก่อนไม่มีใครที่กล้าจะเล่นเครื่องราง เช่น ตะกรุด ผ้ายันต์หรือเสื้อยันต์ ฯลฯของท่านเพราะไม่มีคนสนใจที่จะศึกษาและบางคนไม่รู้ว่าเครื่องรางแบบนี้ท่านสร้างไว้อยู่จริงประกอบกับยังไม่มีราคาค่างวดเลยถูกมองข้ามไป  บางคนรู้แต่ไม่มีโอกาสมาได้บอกกล่าวหรือรู้ว่าแต่ไม่ยอมบอก เครื่องลางแบบนี้ จะเล่นยากต้องอาศัยเวลาประสบการณ์ หลักการดู พบเห็นบ่อยๆฯลฯ จึงจะสามารถพอที่จะเข้าใจว่าอันไหนของท่าน ผมมักบอกอยู่เสมอว่า หากท่านจะซื้อเครื่องรางครูบาดอนตัน จากใครก็ไม่รู้ หรือจากชาวบ้าน หรือนอกพื้นที่ที่ท่านคิดว่าคล้ายๆเหมือนของครูบาดอนตัน หากท่านไม่มีหลักในการดูท่านอย่าไปเช่าเองเด็ดขาด   เพราะผมสังเกตมานานละว่าวัตถุมงคลครูบาท่านอื่นๆจะเริ่มออกทะเลละเพราะบางอย่างไม่ได้ทำออกมาแค่ท่านเท่านั้นที่เดียว มียังครูบาอื่นๆที่ทำมาเหมือนกันแต่กลับไปเหมารวมเป็นของครูบาที่ท่านที่ชื่อเสียงก็เพราะราคาเช่ามันต่างกัน

    ขอพูดอีกนิดหนึ่งเรื่องเสื้อยันต์ครูบาดอนตัน เสื้อยันต์ครูบาดอนตันส่วนใหญ่มักจะอยู่กับตำรวจทหารเก่าๆที่เคยไปรบผกค.เมืองน่าน เพราะในสมัยนั้นเสื้อเกราะยังไม่มีนัก พ่อแม่ ญาติพี่น้อง แม้กะทั้งผู้ที่จะไปรบนั้นมักจะไปขอครูบาดอนตันทำเสื้อยันต์ให้(ถือว่าเป็นความนิยมในสมัยนั้น)หรือว่าตะกรุดต่างๆ เพื่อสร้างขวัญและกำลังใจให้อยู่รอดปลอดภัย ข้อสังเกต ถ้าไปขอด้วยกันหลายๆคนเสื้อยันต์ที่ท่านลงให้นั้นแบบของเสื้อและยันต์ที่ลงในตำแหน่งต่างๆจะเหมือนกันหรือแตกต่างเพียงนิดหน่อยเท่านั้น (อันนี้ต้องไปศึกษาเอง)...............เสื้อยันต์ของท่านส่วนใหญ่จะขาดหรือชำรุดแทบทั้งสิ้นจะมีน้อยมากที่ได้มาแล้วเก็บไว้ไม่ได้ใช้หรือว่าใช้บ้างแต่ยังไม่ชำรุด ความนิยมของผ้ายันต์หรือเสื้อยันต์ของท่านนั้น ผมว่าปัจุบันมีคนสนใจเยอะถึงแม้จะเป็นของชิ้นใหญ่ พกติดตัวไม่ได้ อาจจะเล่นยาก(ถ้าศึกษาไม่ยาก)แต่ยันต์ที่ท่านลงนั้นถ้าใส่กรอบติดฝาบ้านผมบอกว่าสวยงามมากพุทธคุณของยันต์นั้นไม่ใช่แค่คงกะพันอย่างอันเดียวแต่รวมถึงปกป้องคุ้มครองนะครับ อีกอย่างหนึ่งคือการเขียนด้วยมือ การลงยันต์บนผ้าหรือเสื้อยันต์ ถ้ากะทั่งตะกรุด ถ้าไม่ตั้งใจทำขึ้นมาไม่มีทางที่จะสำเร็จเพราะต้องใช้ความอดทนและเวลา สมาธิในการเขียน ท่านไปเทียบกับผ้ายันต์ภาคอื่นๆเลยว่าของภาคเหนือจะเขียนได้สวยงามและส่วนใหญ่จะเป็นการเขียนด้วยมือทั้งสิ้น ความงดงามอีกอย่างหนึ่งคือการวางสเกลของยันต์ที่จะลง ดูเป็นระเบียบเรียบร้อยและต้องมีความลงตัวนี่คือเสน่ห์อีกอย่างหนึ่งของผ้ายันต์ แต่ของครูบาดอนตันนั้นที่ไม่ได้ออกมาให้เช่าบ่อยๆเพราะหาของไม่ได้เท่านั้นเอง ถ้ามีมากท่านคงเห็นออกมาให้เช่าตามแวปหรือร้านต่างๆแล้วครับ

    วันนี้เสื้อยันต์เขียนมือที่นำมาโชว์นี้ ตามหานานละ หลายๆคนพอจะคุ้นๆว่าเคยเอาออกโชว์ตามงานบ้าง เสื้อยันต์ตัวนี้เป็นเสื้อยันต์ของครูบาสิทจิ๊ไจยา วัดเมืองราม อ.เวียงสา จ.น่าน แต่ผมไม่นำแนะให้ท่านไปเสาะหามาครอบครองนะครับเพราะเสื้อยันต์ครูบาสมหรือของเกจิท่านอื่นๆของเมืองน่านนั้นยังไม่มีเอกลักษณ์ตายตัวหรือว่ามีหลักในการดูยันต์หรือว่าวิธีการที่จะมาอธิบายว่าของท่านได้เพราะมีน้อยการที่จะนำศึกษานั้นค่อนข้างยาก  ถ้าเทียบกับครูบาดอนตันหรือครูบาก๋งแล้วของครูบาดอนตันเล่ยง่ายกว่าเยอะครับ เสื้อยันต์ตัวสาเหตุที่เป็นของครูบาสีจิไชยาเนื้อจากดูจากยันต์ที่ลงเป็น12มหาชัย12ลูกและ12มหาชัย8ลูกและยันต์12มหาชียบางตัวท่านจะเว้นไว้ไม่ลงเพื่อจะให้ใช้ในทางใดทางหนึ่ง ซึ่งจะเป็นเอกลักษณ์ของสำนักนี้และที่สำคัญคือความเก่าถึงยุคเพราะตัดเย็บด้วยมือทั้งผืน และวิธีการเขียนครับ..................