ประวัติหลวงพ่อพระครูมงคลบุญญาคม (ครูบาบุญมา สุภทฺโท)
วัดสามัคคีธรรม ต.บ้านสา อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง
หลวงพ่อครูบาบุญมา มีสมณศักดิ์ที่ พระครูมงคลบุญญาคม เจ้าอาวาสวัดสามัคคีธรรม ต.บ้านสา อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง ท่านมีใจประกอบด้วยเมตตาธรรมสูง ประชาชนต่างให้ความเคารพนับถือท่านอย่างมากมาย ชอบให้การช่วยเหลือแก่ผู้ที่เดือดร้อน และคอยแนะนำพร่ำสอนให้ทำแต่ความดีอยู่ในศีลธรรม
ชาติภูมิ
หลวงพ่อครูบาบุญมา ท่านมีนามเดิมว่า บุญมา นามสกุล ตามปัญญา เกิดเมื่อ วันที่ ๕ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๖๗ ขึ้น ๔ ค่ำ ปีใจ้ (ชวด) บิดาชื่อ นายมี มารดาชื่อ นางเอ้ย นามสกุล ตามปัญญา อยู่บ้านเลขที่ ๓๐ หมู่ ๕ ต.บ้านสา อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง มีพี่น้องด้วยกันทั้งหมด ๖ คน มีพี่ ๒ คน น้อง ๓ คน หลวงพ่อครูบาบุญมาเป็นบุตรคนที่ ๓
เมื่ออายุได้ ๗ ปี ได้เข้ารับการศึกษาเล่าเรียนจนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ ซึ่งเป็นการศึกษาภาคบังคับในสมัยนั้น พออายุได้ ๑๕ ปี จึงได้บรรพชาบวชเป็นสามเณร ที่วัดบ่อส้ม ต.บ้านสา อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง (ปัจจุบันเป็นวัดร้าง) เมื่อวันที่ ๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๒ โดยมี หลวงพ่อพระครูปัญญาโสภิต วัดบ้านโป่งชัย (อดีตเจ้าคณะแขวงแจ้ห่มรูปแรก ปัจจุบันเป็นวัดร้าง) เป็นพระอุปัชฌาย์ แล้วจึงศึกษาเล่าเรียนอักขระ พยัญชนะจนแตกฉานอยู่ ๕ ปี จึงอุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่ออายุ ๒๐ ปี เมื่อวันที่ ๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๗ เวลา ๑๓.๑๐ น. ณ วัดสาหลวง ต.บ้านสา (ปัจจุบันไม่มีให้เห็นแล้ว เพราะจมน้ำตอนสร้างเขื่อนกิ่วลม แล้วได้แบ่งย้ายมาสร้างวัดใหม่ เป็นวัดสาญาณพลาราม แล้ววัดสาหลวงก็ย้ายไปอยู่ที่ ต.นิคมพัฒนา อ.เมือง ) โดยมี พระครูโถมณียคุณ (อดีตเจ้าคณะอำเภอแจ้ห่ม เจ้าอาวาสวัดบ้านเป้า อ.เมือง) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระสุข คมฺภีโร เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระตัน สุทินฺธโร เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายาว่า “สุภทฺโท” เมื่ออุปสมบทแล้ว ได้ตั้งใจศึกษาเล่าเรียนจนสามารถสอบได้นักธรรมชั้นเอก
สำหรับการศึกษาวิชาอาคม นั้น ท่านร่ำเรียนมาจากพระอุปัชฌาย์ของท่านก่อน โดนเน้นการเรียนวิปัสสนากรรมฐานและลงอักขระแผ่นยันต์ ต่อมาได้เข้าเรียนวิปัสสนากรรมฐาน ณ สำนักเรียนวัดมหาธาตุ กรุงเทพฯ ที่มีชื่อเสียงโด่งดัง โดยเป็นศิษย์ของสมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภะเถระ) และพระธรรมธีรราชมหามุนี (โชดก ปธ.๙) ทั้งยังได้ศึกษาเล่าเรียนวิปัสสนากรรมฐานกับครูบาธรรมชัย วัดปงสนุก อ.เมือง จ.ลำปาง อยู่หลายปี และได้เข้าไปปฏิบัติธรรมตามแนวของครูบาเจ้าเกษม เขมโก แห่งสุสานไตรลักษณ์ โดยยึดหลักปฏิบัติตามแนวทางของครูบาเจ้าเกษม มาตลอด
หลังจากนั้น หลวงพ่อครูบาบุญมา จึงออกหาความรู้เพิ่มเติม และได้มีโอกาสได้ศึกษาวิชาอาคมกับ หลวงพ่อครูบายอดใจ สิริโย เจ้าอาวาสวัดทุ่งเกวียน อ.ห้างฉัตร จ.ลำปาง ซึ่งเป็นพระเกจิที่มีชื่อดังในขณะนั้น จนมีความรู้แตกฉานเป็นอย่างดี และได้ไปศึกษาวิปัสสนากรรมฐานกับ ครูบาพรหมา วัดพระพุทธบาทตากผ้า อ.ป่าซาง จ.ลำพูน ซึ่งเป็นสำนักเรียนวิปัสสนากรรมฐานสำนักใหญ่ที่มีชื่อเสียงในสมัยนั้น
คุณลักษณะเด่นของหลวงพ่อครูบาบุญมา สุภทฺโท วัดสามัคคีธรรม ต.บ้านสา อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง ท่านชอบความสันโดษ อารมณ์ดี คำพูดของท่านส่วนมากจะเป็นปริศนาธรรม (ปัญหาดิบ) ผู้คนไปหาท่านส่วนมากมักจะได้โชคลาภกันบ่อย ท่านมีคามเมตตาต่อคนทั่วไป ไม่ชอบโอ้อวดในคุณวิเศษของตัวเอง เคารพนับถือครูบาอาจารย์เป็นที่สุด โดยเฉพาะครูบาเจ้าเกษม เขมโก.....หายากมากๆๆๆครับ ลูกศิษฐ์ใกล้ชิดส่วนมากได้ครอบครอง