#พระครูภาวนาวิจารณ์ (ลืม) นามเดิมว่า ลืม นามสกุล ปิยัมบุตร เป็นบุตรของพระยาปริยัติธาดา (เปี่ยม ปิยัมบุตร) และคุณหญิงส้มลิ้ม สันนิษฐานว่า ท่านเกิดที่บ้านซึ่งอยู่หน้าวัดชนะสงครามหรือมิฉะนั้นก็ที่บ้านริมทางรถไฟสายใต้ แขวงบางบำหรุ เขตธนบุรี กรุงเทพฯ ชีวิตในปฐมวัยได้เรียนหนังสือที่พระตำหนักสวนกุหลาบในพระบรมมหาราชวัง แล้วออกรับราชการที่โรงภาษีร้อยชักสาม (กรมศุลกากร) ต่อมาเข้ารับราชการกรมทหารเรือ (โรงหล่อ) ได้อุปสมบทที่วัดสุวรรณาราม สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฤทธิ์ ธมฺมสิริ) วัดอรุณราชวราราม เป็นพระอุปัชฌาย์ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ม.ร.ว. เจริญ อิศรางกูร ขณะดำรงสมณศักดิ์ที่พระธรรมไตรโลกาจารย์) วัดระฆังโฆสิตาราม เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ได้ศึกษาภาษาบาลีแต่ไม่ได้เข้าสอบแปล ประมาณ พ.ศ. ๒๔๕๑ ย้ายมาอยู่วัดอรุณราชวราราม และได้เป็นพระครูวินัยธรรม ฐานานุกรมของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ถทธิ์)ครั้นเมื่อสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฤทธิ์) มรณภาพแล้ว สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงปรารภว่า พระครูวินัยธรรมลืม เป็นบุตรของอาจารย์ จึงตั้งเป็นพระครูประสิทธิ์พุทธมนต์ ฐานานุกรมในพระองค์ ในปี พ.ศ. ๒๔๕๗ แล้วโปรดให้ย้ายมารักษาการตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดชนะสงคราม ในปี พ.ศ. ๒๔๕๘ ให้เลื่อนเป็นพระครูวิสุทธิธรรมภาณ ฐานานุกรมในพระองค์อีกครั้ง ท่านรักษาการอยู่ถึงปี พ.ศ. ๒๔๕๙ ก็กลับไปอยู่วัดอรุณราชวรารามตามเดิม ในปี พ.ศ. ๒๔๖๓ ทรงพระกรุณาตั้งเป็นพระครูสัญญาบัตรที่พระครูภาวนาวิจารณ์และได้ ถึงแก่มรณภาพเมื่อวันที่ ๑๓ กันยายน พ.ศ. ๒๔๖๔ ดังประกาศในราชกิจจานุเบกษา
