การดูพระเนื้อดิน  ต่างกันกับการดูพระเนื้อชินมาก  นอกจากพิมพ์พระที่ต้องดูเป็นอันดับแรกว่าพิมพ์ถูกหรือไม่แล้ว เนื้อเป็นส่วนถัดมาที่จะต้องพิจารณาว่า น่าจะแท้หรือไม่   เช่นพระเนื้อดินแบบนี้ ตรงกันกับเนื้อดินของจังหวัดไหน เช่นกำแพงเพชร  ลพบุรี พระลำพูน  สุพรรณบุรี อื่นๆ  แม้แต่พระกำแพงเพชรก็ยังมีเนื้อจัดนุ่ม แบบที่เรียกกันว่าเนื้อพระทุ่งเศรษฐี  แล้วก็ยังมีพระเนื้อปนกรวดแบบฝั่งจังหวัดอีกซึ่งบางคนที่คุ้นเคยแล้ว  ก็จะรู้ได้ทันทีว่าเนื้อแบบนี้ ออกจากกรุบริเวณใด ตรงกับพระที่เรากำลังพิจารณาอยู่หรือไม่   จากนั้นก็ต้องมามองดูคราบดินกรุ เช่นดินกรุกำแพง จะต้องเป็นดินละเอียด สีโทนนี้ๆ ไม่เท่านั้น ยังต้องมองหาองค์ประกอบที่แสดงว่า  พระองค์นั้นเป็นพระกรุแท้ไหม เช่น คราบรารักสีดำอมเลือดหมูบางๆ  มีคราบดินกรุจับอยู่บนรารักนั้นบางๆ  เนื้อทุกส่วนแห้ง และสะท้อนเงาสว่าง ทุกส่วนได้อย่างเป็นธรรมชาติ เนื่องมาจากการเผา หรือความละเอียด หยาบของพระแต่ละองค์ก็ยังแตกต่างกันอีกด้วย

ฉนั้นโทนสีที่น่าจะเป็นของพระแท้  จึงกำหนดตายตัวออกมาไม่ได้  เวลาสอนคนให้ดูพระเนื้อดิน หรือเนื้อผงนั้นยาก กว่าสอนให้ดูพระเนื้อชินมาก   อย่างมากผู้สอนก็จะเอาพระแท้ให้ดู แล้วบอกว่าหาเนื้อจัดๆแบบเนื้ออย่างนี้แหละแท้ แล้วก็จะบอกให้ดูธรรมชาติของคราบกรุเอย รารักเอย เป็นต้น    จะเห็นได้ว่าแค่นี้ความหมายก็กว้างเสียจนจาระนัยไม่หมด

      พระเนื้อดินที่ทำปลอมขึ้นก็ทำได้ดีเหลือเกิน  บางทีดีกว่าพระแท้ด้วยซํ้าไป  ผมจะบอกกับคนใกล้ชิดเสมอว่าการสะสมพระเนื้อดินนั้นอันตรายเหลือเกิน  ถ้าไม่มีประสพการณ์เคยเห็นพระแท้ๆมาก่อน   โอกาสที่จะโดนแล้วร่วงแบบ นกเขาโดนอีเหยี่ยวสอยนั้นมีสูงมาก  ถึงเซียนที่ดังๆหลายท่านก็โดนมาทั้งนั้น

               จึงขอเตือนว่า ท่านที่สะสมพระเนื้อดินให้สะสมเฉพาะพระที่ท่านมีประสพการณ์  ดูเป็น  และดูออกด้วยตัวของท่านเอง   เมื่อใดที่ท่านมีพระที่ท่านวินิจฉัย ว่าพระนั้นแท้หรือเก๊ด้วยตัวท่านเองไม่ได้   ท่านก็จะพบเจอปัญหาแบบนี้ไม่มีสิ้นสุด   แม้แต่พระเนื้อดินหลายกรุ ผมเองก็ดูไม่เป็น   เมื่อเราแยกพระเก๊แท้ออกจากกันไม่ได้  ผมก็ขอสะสมอย่างปลอดภัย  นั่นก็คือไม่แส่เข้าไปสนใจตามคนอื่นเขาครับ  บางทีคนที่สวดพระคุณมานั้นก็รู้ไม่จริง  ถ้าอยู่ต่อหน้า

ขอให้ชี้แจงว่ามันเก๊มันแท้อย่างไร  ก็อธิบายไม่ถูก

              สำหรับพระเนื้อชินนั้นเมื่อ 20 ปีก่อน คนดูพระเนื้อชินไม่ค่อยเป็น  ยิ่งตอนกรุเขาพนมเพลิง หรือกรุ 08 ที่วัดใหญ่ ลพบุรีแตก พระเนื้อชินเงินผิวปรอทขาวมีให้เกลื่อนสนาม  ไม่มีคนกล้าเช่าหา   สมัยนี้พระเช่นนี้หลุดเข้าสนามมาสักองค์  มองจากด้านบนไม่เห็นพระหรอกครับ  เห็นแต่หัวเซียน และเสี้ยนมะรุมมะตุ้มเต็มไปหมด

               มาตราฐานในการพิจารณาพระเนื้อชินก็ง่ายกว่าพระเนื้อดินแยะ เพราะมีองค์ประกอบของความเป็นพระแท้  ให้เราสังเกตุได้หลายประการ   บางทีแค่ดูโทนสีของพระตั้งแต่ไกลๆ  ก็แทบจะบอกได้ว่าพระนั้น น่าจะแท้ หรือน่าจะเก๊ได้เลย ไม่เพียงเท่านั้น พระพิมพ์แปลกๆที่เราไม่เคยพบเห็น  ก็ยังสามารถระบุได้ว่า พระนั้นแท้ไหม  จะเห็นได้ว่า อะไรที่ต้องยืมจมูกคนอื่นเขาหายใจ เมื่อใดๆ  เราก็ยังต้องกินนํ้าใต้ศอกคนอื่นเขาอยู่รํ่าไปครับ

อายุพระเป็นร้อยปีหรือหลายร้อยปีคราบบนองค์พระควรจะกระเทาะแบบไหน  และเมื่อองค์พระมีรอยปริและอยู่ในกรุต้องมีความแห้งและคราบต้องเข้าไปฝังในรอยปรินั้นและเป็นธรรมชาติครับ